'Bill Gates, Steve Jobs không dấn thân chỉ vì tiền'

https://huypham.ecosite.vn/bill-gates-steve-jobs-khong-dan-than-chi-vi-tien-d66053“Chúng ta có thể thấy được từ các vị tỷ phú Mỹ rất nhiều điều mà các doanh nghiệp trẻ nên học hỏi. Tuy nhiên những gì họ thực sự đã làm không giống những gì mà nhiều người trẻ đang làm ngày nay, đó là sự khác biệt lớn” – GS David Yoffie, trường Harvard.

Dám đương đầu với rủi ro

Tôi được biết ông đã rất thành công với cuốn sách “Quy luật của chiến lược” viết về 3 nhà tỉ phú Bill Gates, Andy Grove và Steve Jobs được dịch ra 18 thứ tiếng, trong đó có Tiếng Việt. Làm thế nào mà ông hiểu được rất sâu về sự nghiệp kinh doanh cũng như đặc điểm tính cách cá nhân của các vị tỷ phú này?

GS David Yoffie: Phải nói là tôi đã gặp nhiều may mắn trong sự nghiệp. Tôi bắt đầu từ một dự án ở Tập đoàn Intel vào những năm đầu thập niên 80, và có cơ hội gặp gỡ ông Andy Grove. Đến nay tôi đã làm việc ở đó được 28 năm.

Đến năm 1990, Andy Grove giới thiệu tôi với Bill Gates và Steve Jobs. Trong hơn 20 năm qua, tôi liên tục tương tác, trao đổi và thực hiện nghiên cứu với họ. Tôi đã thực hiện khoảng 40 dự án khác nhau trong cả Intel, Apple và Microsoft. Từ đó tôi có mối liên quan mật thiết đến họ để rút ra được những điều mà tôi đã viết trong cuốn sách của mình.

GS David Yoffie, trường Đại học Havard

Bài học thứ nhất, là “Mong chờ - Nhìn lại”. Đây chính là một ý tưởng có thể áp dụng vào chiến lược lớn. Nó giống việc tính nước đi tiếp theo khi chơi cờ, ngay cả khi con người luôn nghĩ về những điều phía trước, họ vẫn có thể nhìn lại, ngẫm nghĩ về ý nghĩa của những việc đã qua và biết được mình cần làm gì ở hiện tại. Ông có thể chia sẻ những câu chuyện trong sự nghiệp kinh doanh đáng suy ngẫm của Bill Gates, Steve Jobs hay Andy Grove giúp giới công nghệ thông tin và kinh doanh ở Việt Nam có thể học hỏi?

Ví dụ, Intel đã từng đề ra chiến lược sản xuất máy tính như một hãng sản xuất máy tính lớn và hàng hóa thông thường. Sau đó, họ từng bước nhận ra những gì sẽ mang lại hiệu quả trong tương lai và những gì cần loại bỏ khỏi sản phẩm dịch vụ kinh doanh của mình. Từ đó họ chỉ tập trung sản xuất một vài sản phẩm linh kiện máy tính, mở rộng cơ hội thị trường và thu lợi nhuận từ những sản phẩm đó.

Cũng như những tỷ phú khác, Andy Grove tin vào việc nhìn về tương lai và nhìn lại những gì đã qua để thực sự thay đổi những gì sẽ làm trong hôm nay, từ đó thành công hơn.

Bài học thứ hai, là “Đánh cược lớn – Nhưng không đánh cược với sự sống còn của công ty”. Phần này lấy ý tưởng chính từ việc bạn có thể tính toán kĩ lưỡng nhưng thực tế diễn ra luôn không chính xác.

Bill Gates và Steve Jobs chia sẻ, khi thực hiện những thay đổi lớn quan trọng, họ luôn là những người dám đương đầu với rủi ro nhưng họ không bao giờ đẩy công ty, tổ chức hay nhân viên của mình vào tình thế nguy hiểm. Những quyết định mạo hiểm của họ đã tái định hình lại công ty, doanh nghiệp và định hình cho cả nền công nghệ thế giới.

Ví dụ, Bill Gates đã thiết kế một sản phẩm ở IBM. Những gì ông chỉ yêu cầu là 6 nhân lực cho gần ba mươi thiết kế ở IBM. Bill Gates dựa vào 2 điều mà ông chắc chắn rằng chúng sẽ không đưa công ty vào thế rủi ro. Đó là, dù họ có thất bại thì Bill Gates vẫn sẽ giữ lại những nhân viên tốt và ông thậm chí còn lên kế hoạch tại IBM Software dành cho trường hợp ông thất bại. Dù mọi thứ có trở nên tồi tệ, ông cũng không bao giờ lấy công ty ra để đánh cược.

Bài học thứ ba, là “Xây dựng nền tảng và hệ sinh thái”. Nhìn vào lịch sử của nền công nghệ, những sản phẩm tuyệt vời luôn luôn vận động và thay đổi, nền tảng tốt là thứ tạo ra giá trị cho những sản phẩm đó. Trong sự nghiệp kinh doanh của cả Bill Gates, Steve Jobs hay Andy Groves, bạn cũng có thể thấy rõ điều này.

Tập đoàn Apple và Microsoft

Tập đoàn Intel cũng đã làm điều tương tự với sản phẩm bộ vi xử lí máy tính của họ. Họ đã đưa nó vào nền tảng, mở rộng thị trường, giúp đưa hình ảnh sản phẩm vào tâm trí người dùng. Sau đó, những bộ vi xử lí khác cũng được cải tiến tốt hơn và hoạt động hiệu quả hơn.Không ai cho rằng Microsoft Software là công ty phần mềm tốt nhất trên thế giới, nhưng họ là công ty lớn tốt nhất vì có thể tạo ra hệ thống người dùng rộng lớn, điều này thu hút một lượng lớn kĩ sư phát triển phần mềm để viết ra những phần mềm mới. Chính những điều này tạo ra hệ sinh thái, những tiện ích mới và dễ dàng tiếp cận đến với người dùng.

Steve Jobs thì không làm điều này ngay từ những bước ban đầu. Ông đã gặp một số sai lầm trước khi nhận ra điều này thực sự hữu ích. Hãy nhìn vào sự phát triển của iTunes, iPad, AppStore và iPhone. Lúc bấy giờ iPad chỉ có chiếm 3% thị trường. May mắn thay, những chia sẻ xung quanh đã thuyết phục và giúp ông nhận ra mình cần phải xây dựng nền tảng để có thể chiếm lĩnh được toàn bộ thị trường, phải tạo ra những hệ điều hành thích hợp có thể vượt được Windows.

Một quyết định khác đưa ra, đây cũng là quyết định đóng vai trò vô cùng quan trọng trong lịch sử Apple. Đó là sản phẩm Apple có thể được bán cho tất cả mọi người, xây dựng iTunes trên nền tảng đại chúng (mass platforms) và tạo nền tảng cơ bản cho iPhone và AppStore.

Bài học thứ tư, là “Tận dụng đòn bẩy và sức mạnh”. Chúng tôi so sánh những chiến thuật trong môn võ Judo và Sumo, không chỉ biết cách đề ra những chiến lược lớn hay có năng lực tư duy cao,  mà bạn còn phải sử dụng thành thạo những chiến thuật có thể áp dụng trong công việc hàng ngày, từ những việc đó có thể xây dựng công ty tốt hơn.

Steve Jobs là người rất biết cách sử dụng sức mạnh và vai trò của mình. Cách ông thực hiện là tận dụng thứ mà chúng tôi gọi là “Puppy door” có nghĩa là trở thành những dãy hàng rào, bao quanh chính mình khi có ai đó bảo bạn phải làm việc mà lẽ ra người đó không có quyền làm như vậy. Steve Jobs đã khiến tất cả những công ty âm nhạc đồng ý cung cấp toàn bộ nguồn dữ liệu âm nhạc cho iTunes. Lúc bấy giờ, iPad chưa bao giờ được biết đến với tính năng như một thiết bị nghe nhạc thông minh, hơn nữa iPad lúc đó chỉ chiếm 2-3% trên thị trường.

Tuy nhiên, Steve Jobs đã thuyết phục được những công ty cung cấp nhạc bởi vì ông chẳng có gì để mất, lúc này Apple còn rất nhỏ, không hề nổi bật, không có cơ hội để nói với họ rằng việc đầu tư tiền và nội dung của họ sẽ đầy triển vọng. Bằng việc sử dụng “Puppy door”, ông đã thuyết phục được các công ty cung cấp tất cả nguồn nhạc của họ cho mình, đó chính là một trong những nền tảng cơ bản nhất của iPad.

Bài học cuối cùng, là “Xây dựng công ty dựa trên thế mạnh cá nhân”. Tôi ví dụ về một điều mà Steve Jobs không thực sự giỏi. Lần đầu tiên ông cố gắng theo đuổi mục tiêu xây dựng NeXT, ông luôn bắt đầu những ý tưởng thông minh trong căn phòng mình, cố gắng làm tất cả mọi việc, và ông đã thất bại rất nhiều lần. Khi ông quay lại Apple vào những năm nửa sau của thập niên 90s, ông nhận ra mình rất cần sự hỗ trợ từ những người giỏi ở quanh mình.